SMMM Mücahit YALÇIN

 mchtyalcin@gmail.com

I-GİRİŞ

Türkiye’de gelir veya kurumlar vergisine tabi mükellefler mal veya hizmet ithal edebiliyorlar. Mal ithalatında, Türkiye’ye getirilen mallar ithalat işlemine tabi olur ve bu işlemlerle ilgili gümrük vergisi, KDV ve diğer mali yükümlülükler düzenlenen gümrük beyannamesine dayanarak yerine getirilir. Ancak hizmet ithalatı mal ithalatına göre farklılık arz etmektedir. Yurt dışında bulunan kişi veya kurumlardan hizmet ithalatı gümrükleme işlemine tabi olmadığından, hizmeti alan ve Türkiye’de bulunan kişi veya kurumlara stopaj ve KDV sorumluluğu getirilmiştir.

II-HİZMET İTHALATINDA STOPAJ SORUMLUĞU

Yurt dışında bulunan kişi ve kurumların Türkiye’deki müşterisine sunduğu hizmet karşılığı aldıkları paralar Türkiye’de gelir veya kurumlar vergisi türünden stopaja tabi tutulmaktadır.

a)Gelir Vergisi Kanununa Göre Stopaj Yapılabilmesi İçin;
-Hizmeti yurt dışında sunan gerçek kişi(şahıs) olmalı,
-Yapılan hizmetin stopaja tabi olması,(GVK 94.maddeye göre)
-Türkiye’de hizmeti alan ve ödemeyi yapacak olan kişi GVK ’ya göre tevkifat yapmak zorunda olan bir mükellef olması.

b)Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Stopaj Yapılması İçin;
-Hizmeti yurt dışından sunan bir kurum olmalı,
-Yapılan hizmetin stopaja tabi olması,(KVK 24.maddeye göre)

Burada önemli olan bir diğer hususta, Türkiye ile ilgili ülke arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması olmamalı veya vergi anlaşmasında stopajı engelleyici bir hüküm bulunmamalıdır.

III-STOPAJA TABİ OLAN BAZI ÖDEMELER

-Mühendislik, Danışmanlık, Montaj, Eğitim vb hizmetler,
-Tercümanlık hizmetleri, serbest meslek kapsamında verilen hizmetler,
-Faiz ödemeleri(Borç verme faizi, Mevduat faizi,vb)
-Kiralama Hizmet Bedeli,
-Personel Ücretleri(Yurt dışında bulunan bir işletmede çalışan bir personel, geçici bir süre için Türkiye’de çalıştırıldığında yurt dışında bulunan işletmeye bu çalışma karşılığı yapılan ödemeler)
-Gayri maddi haklar(Know-how, ticaret unvanı, telif, vb)

IV-HİZMET İTHALATINDA KDV SORUMLULUĞU

Aşağıda belirtilen hizmetlerin ithal edilmesi durumunda faydalanmanın Türkiye’de olması ve söz konusu hizmetin KDV’den istisna edilmemiş olması şartıyla KDV sorumluluğu doğar;

-Proje Hizmetleri(Yurt dışında çizilen bir mimari projenin Türkiye’ye gönderilmesi)
-Yurt dışından danışmanlık hizmeti, montaj hizmeti gibi teknik hizmetlerin alınması yada tamir bakım hizmetinin alınması,
(Türkiye’de üretimi yapılan bir mal için yurt dışında pazar oluşturmak anlamında gerekli çalışmaları yapan ve yurt dışında bulunan bir kişiye yapılacak komisyon ödemesi KDV sorumluluğunu doğurmaz. Ancak, Türkiye’de bulunan otel, hastane, okul gibi işletmeler için müşteri bulma karşılığı yapılan ödemeler KDV sorumluluğunu doğurur. Burada esas olan, hizmetten yurt dışında mı yoksa yurt içinde mi yararlanıldığıdır.)
-Yurt dışından gayri maddi hak alınması(Know-how, ticaret unvanı, telif, vb)
-Yurt dışından yazılım hizmetinin alınması,
-Kiralama işleri(Yurt dışından kiralanan bir makinanın Türkiye’ye getirilip kullanılması)
- Personel Ücretleri(Yurt dışında bulunan bir işletmede çalışan bir personel, geçici bir süre için Türkiye’de çalıştırıldığında yurt dışında bulunan işletmeye bu çalışma karşılığı yapılan ödemeler)
-Faiz ödemeleri(Yurt dışında bulunan ve banka yada finans kurumu olmayan bir kişiye alınan borç para için faiz ödenmesi. Yurt dışında bulunan bir bankadan kredi alınması karşılığı ödenen faizler için KDV sorumluluğu doğmaz)

V-STOPAJ VE KDV SORUMLULUĞUNDA BEYAN DÖNEMİ

a)Stopaj Sorumluluğunda Beyan Dönemi;
Hizmet ithalinde, hizmet bedeli nakit veya banka aracılığıyla ödendiği dönem beyan dönemi olarak kabul edilir. Eğer henüz ödeme yapılmamış ise, hizmeti alan ve Türkiye’de bulunan kişi veya kurumun hizmet ithalatına ait faturayı defter kayıtlarına alıp, hizmeti veren kişi veya kuruma karşı borç kaydının yapıldığı dönem stopaj beyanının verilmesi gereken dönem olarak kabul edilir.

b)KDV Sorumluluğunda Beyan Dönem;
Hizmet ifasında, hizmetin tamamlanması KDV’yi doğuran olay olarak kabul edilir. Bunun için hizmet ithalatında, hizmetin tamamlandığı dönem veya verilen hizmet karşılığı düzenlenen faturanın gider yada maliyet unsuru olarak kayıtlara alındığı dönem beyan dönemi olarak kabul edilir. Hizmet ithalatından dolayı KDV türünden doğan sorumluluk 2 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilir ve aynı dönemde 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilir.

VI.STOPAJ VE KDV MATRAHININ TESPİT EDİLMESİ

Hizmet ithalatı için yurt dışında bulunan kişi yada kurumlara ödeme yapılırken net bir tutar üzerinden anlaşılmış ise, hem KDV hem de gelir ve kurumlar vergisi türünden yapılacak beyanname brüt tutar üzerinden yapılmalı.

ÖRNEK: Türkiye’de bulunan Kibar Yapı LTD.ŞTİ. Türkiye’de yapacağı bir inşaat projesini İtalya’da bulunan bir kuruma hazırlattırmış ve bu hizmet karşılığında kuruma net 750.000 TL ödenme konusunda taraflar anlaşmıştır. İtalya’da bulunan şirket Eylül 2016 döneminde hizmeti tamamlamış, faturasını aynı döneme düzenlemiştir. Hizmet ithalatını yapan Kibar Yapı LTD.ŞTİ. Eylül 2016 döneminde anlaşılan tutarı ödemiş ve bu işleme ait faturayı kayıtlarına almıştır. Stopaj oranının %25 ve KDV oranın da %18 olduğu varsayımı ile Kibar Yapı LTD.ŞTİ ’nin KDV ve Stopaj yükümlülüğü şöyle olacaktır;
STOPAJ MATRAHI(BRÜT TUTAR İÇİN) :750.000 TL/0.75=1.000.000 TL
(Stopaj oranı 0.25 olduğundan, brüte çevirmek için net tutar/ 0.75 )
STOPAJ TUTARI :1.000.000 TL x0.25 =250.000 TL
KDV SORUMLULUĞU :1.000.000 TL x 0.18=18.000 TL

Kibar Yapı LTD.ŞTİ. 250.000 TL stopaj tutarını Eylül 2016 dönemine ait muhtasar beyannamesinde beyan edecektir. Ayrıca 180.000 TL KDV tutarını Eylül 2016 döneminde 2 No.lu KDV beyanında beyan edip, aynı dönemde 1 No.lu KDV beyanında indirim konusu yapabilecektir.

VII. SONUÇ

Hizmet ithalatı mükelleflere KDV ve Stopaj yükümlülüğü getirebiliyor. Bu gibi durumlarda hizmetin ifası belge üzerinde ki yazılı tarih olarak kabul edildiğinden dolayı, döneminde yapılmayan beyanlar için pişmanlıkla beyan verilebilir. Sorumlu sıfatıyla beyan edilmesi gereken KDV’nin ilgili dönemde beyan edilmeyip sonradan pişmanlıkla beyan verilmesi halinde, sorumlu sıfatıyla beyan edilen bu vergiler pişmanlık talebiyle 2 nolu KDV beyannamesinin verildiği dönemde indirim konusu yapılabilir.

Yararlanılan Kaynaklar:

*Halil İbrahim ÖZDEMİR-Yaklaşım Dergisi-Sayı 151
*Fatih Hikmet KÖKER ‘’Yurtdışından Gelen Hizmet Faturalarının Vergilendirilmesi’’
*İVDB,B.07.1.GİB.44.34.16.01/KVK-30 Sayılı Özelge

Okunma Sayısı : 775086